مبانی نظری و پیشینه پژوهش انگیزش با منابع 2024-2025

بخشی از محصول

انگیزش نخستین بار از واژه لاتین موو که به معنی حرکت است گرفته شد. انگیزه را چرایی رفتار گویند.
به عبارت دیگر هیچ رفتاری را فرد انجام نمی¬دهد که انگیزه¬ای یا نیازی محرک آن نباشد. انگیزش انسان اعم از خودآگاه یا ناخودآگاه، ناشی از نیازهای اوست. بنابراین در تعریف انگیزه می¬توان گفت: انگیزه یا نیازعبارت است از حالتی درونی و کمبود یا محرومیتی که انسان را به انجام یک سری فعالیت وا می¬دارد(کانگ و همکاران، 2025).
واژه انگیزش درواقع به معنای حرکت و پویایی است (حیدری،1399). انگیزش با هدایت و مداومت رفتار سروکار دارد (دسی و رایان،2012). انگیزش بخش مرکزی و دائمی درحوزه روانشناسی است زیرا هسته تنظیم زیستی، شناختی و اجتماعی می¬باشد. شاید مهمتر از این، در دنیای واقعی انگیزش از جهت مولد بودنش، در سطح بالاتری ارزش¬گذاری شود. اساس انگیزش وابسته به این است که چه چیزی منجر به عمل، فکر و پیشرفت مردم می¬گردد. بنابراین تمرکز محوری تحقیقات انگیزش بر روی شرایط و فرآیندهایی است که مداومت عملکرد، رشد سلامت و نشاط، تلاش¬های انسانی را تسهیل می¬کند. اگرچه فرایندهای انگیزش را می-توان برحسب مکانیزم¬های نهفته
درمغز و فیزیولوژی افراد بررسی نمود، اما پراکندگی گسترده انگیزش انسانی، کارکرد چنین مکانیزمی نیست، درعوض می¬توان به شرایط اجتماعی – فرهنگی تاثیرگذار بر آن اشاره نمود.
انگیزش جنبه مهم تدریس و یادگیری است. درحقیقت برخی محققان معتقدند که یادگیری و انگیزش آنقدر
از درون به هم وابسته هستند که امکان درک یادگیری بدون درک انگیزش وجود ندارد (مورنو،2000). شاهد این رابطه، همبستگی مثبت قوی بین انگیزش و پیشرفت تحصیلی است: دانش آموزان دارای انگیزش بالاتر برای یادگیری، درمقایسه با آنان که انگیزش کمتری برای یادگیری دارند، بیشتر یاد می¬گیرند و پیشرفت می¬کنند (ترابی و مرزیه،1403).

منابع فارسی

1. ترابی، عماد،مرزیه، افسانه(1403).راهکارهای افزایش انگیزه درونی دانش آموزان با تاکید بر نظریه خودتعیین گری، اولین کنفرانس بین المللی روانشناسی، علوم تربیتی و علوم اجتماعی در علوم انسانی، 1-9.
2. سجاد نجفی، امیر(1403)مروری بر ادبیات ایجاد انگیزه در دانش آموزان برای یادگیری، نهمین کنگره بین المللی علوم روان شناختی و آموزشی، 1-9.
3. حیدری، لیلا. (1399). نقش انگیزش درونی در پیش¬بینی خود ارزشمندی و شایستگی ادراک شده و کیفیت زندگی تحصیلی دانش¬آموزان، پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل.
4. فرهام، طناز. (1395). نقش واسطه¬ای انگیزش درونی و فقدان دانش در رابطه بین وابستگی سازمان به خلاقیت و عملکرد سازمان، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت صنعتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
5. سيف، علي¬اكبر (1393). روانشناسي پرورشي نوين: روانشناسي يادگيري و آموزش، تهران: نشردوران. چاپ پنجاه و پنجم.
6. كديور، پروين (1393). روانشناسي تربيتي. تهران: انتشارات سمت. چاپ پانزدهم.
7. محمدی، عبداله. (1393). بررسی اثربخشی مدل مداخله سرمایه روانشناختی لوتانز بر انگیزش درونی، فرسودگی تحصیلی و پیشرفت تحصیلی دانش¬آموزان دوره دوم متوسطه شهرسنندج، پایان نامه کارشناسی ارشد، روانشناسی تربیتی، دانشگاه لرستان.
8. هاشمی، سید احمد؛ صادقی فرد، احمد؛ همتی، ابوذر، (1390 ). بررسی ارتباط بین انواع سبک تفکر با خلاقیت و نوآوری مدیران مدارس شهرستان لامرد، فصلنامه پژوهش در برنامه ریزی درسی، سال هشتم، دوره دوم، شماره 32 :ص 72 -63.

Non-Persian References

1. Kang, X., Hu, D., Wu, Y(2025). Evaluating academic motivation among Chinese secondary EFL learners: validation and measurement invariance. BMC Psychol 13, 235 https://doi.org/10.1186/s40359-025-02573-8
2. Xiang, X., Zou, J., Shi, J. (2024). Balancing the Field: Internal Motivation, Well-Being, and Soccer Participation Among College Students in Northeast China. J Knowl Econ 15, 18174–18201 . https://doi.org/10.1007/s13132-024-01849-
3. Kanonire, T., Lubenko, J & Kuzmina, Y. (2022). The Effects of Intrinsic and Extrinsic Reading Motivation on Reading Performance in Elementary School, Journal of Research in Childhood Education, 36:1, 1-13, DOI: 10.1080/02568543.2020.1822961
4. Leo, F. M., Mouratidis, A., Pulido, J. J., López-Gajardo, M. A., & Sánchez-Oliva, D. (2022). Perceived teachers’ behavior and students’ engagement in physical education: The mediating role of basic psychological needs and self-determined motivation. Physical Education and Sport Pedagogy, 27(1), 59–76.
5. Bai, S., Hew, K. F., Sailer, M., & Jia, C. (2021). From top to bottom: How positions on different types of leaderboard may affect fully online student learning performance, intrinsic motivation, and course engagement. Computers & Education, 173, 104297.
6. Malone, T. W., & Lepper, M. R. (2021). Making learning fun: A taxonomy of intrinsic motivations for learning. Aptitude, learning, and instruction (pp. 223–254). Routledge.
7. Boudadi, N. A., & Gutiérrez-Colón, M. (2020). Effect of gamification on students’ motivation and learning achievement in second language acquisition within higher education: A literature review 2011–2019. The EuroCALL Review, 28(1), 57–69.
8. Kerr, B., & Gagliardi, D. (2006). Measuring creativity in research and practice. Journal for education of the Gifted, 25, 226-250.
9. Amabile, T.M., Barsade, S.G., Mueller, J.S., Staw, B.M. (2005). Affect and Creativity at Work, Administrative Science Quarterly, 50 (2005): 367–403.
10. Turner, L., & Johnson, B. (2003). A model of mastery motivation for at-risk preschoolers. Journal of Educational Psychology, 95(3), 495-505.
11. Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). The “what” and the “why” of goal pursuits: Human needs and the self determination of behavior.
12. Moreno, R. (2000).Educational psychology.U.S.A: Wiley & Sons, Inc.
13. Deci, E.L., & Ryan, R.M. (1985). The General Causality Orientation Scale: Self-determination in personality. Journal of Research in Personality, 19, 109-134.