مبانی نظری و پیشینه پژوهش رفتار شهروندی سازمانی با منابع 2024-2025

بخشی از محصول

اولین بار واژه رفتار شهروندی سازمانی بوسیله اورگان و همکارانش در سال 1983 به کار گرفته شد، ولی قبل از او افرادی همچون «کتز » و «کاهن » با تمایز قائل شدن بین عملکرد نقش و رفتارهای نوآورانه و خود جوش در دهه هفتاد و هشتاد میلادی و قبل تر ازآنها، «چستر بارناد » با بیان مفهوم تمایل به همکاری در سال 1938 میلادی، این موضوع را مورد توجه قرارداد(کوون و همکاران، 2024).
ارگان( 1988) رفتار شهروندی سازمانی را به عنوان رفتارهای تحت اختیار فرد تعریف کرده و بیان می¬کند که این دسته از رفتار ها به طور صریح و مستقیم بوسیله سیستم های رسمی، پاداش مورد توجه قرار نمی¬گیرد، ولی باعث ارتقاء اثر بخشی کارکردهای سازمان می¬گردد. واژه اختیاری بودن بیانگر این است که این رفتارها، شامل رفتارهای مورد انتظار در نیازهای نقش و یا شرح شغل نیست. و در تعهد استخدامی کارمندان قرار نگرفته است و کاملاً انتخابی می¬باشد و کوتاهی در آن هیچ گونه تنبیهی را به دنبال ندارد این رفتارها با حفظ و تقویت بافت روان شناختی و اجتماعی باعث انجام اموری می¬شوند، که برای سازمان سودمند و کمک کننده می¬باشد و به خاطر مطالبات و تقاضای کاری انجام نمی¬شود. ویژگی¬های رفتار شهروندی سازمانی کارکنان بر اساس تعریف بین استاک (2003) به سرح ذیل می باشد:

منابع فارسی

1. بخش، واحد(1403).بررسی نقش میانجی ارزیابی عملکرد کارکنان در رابطه بین نهادینه سازی مدیریت دانش و بهبود رفتار شهروندی سازمانی (مورد مطالعه: کارکنان ثبت احوال استان سیستان و بلوچستان).اولین کنفرانس بین المللی فناوری اطلاعات، مدیریت و کامپیوتر، 1-10.
2. قاسمی، رقیه(1403).بررسی ارتباط هوش اخلاقی با رفتار شهروندی سازمانی.بیست و سومین کنفرانس ملی روانشناسی، علوم تربیتی و اجتماعی، 1-12.
3. قهرمانی، بهزاد(1403).اولویت بندی عوامل اثرگذار بر رفتار شهروندی سازمانی حسابداران.اولین کنفرانس بین المللی فناوری اطلاعات، مدیریت و کامپیوتر، 1-17.
4. میردار، فاطمه(1403).بررسی رابطه بین هوش تجاری و رفتار شهروندی سازمانی در شرکت های کوچک.ششمین کنفرانس ملی و سومین کنفرانس بین المللی الگوهای نوین مدیریت کسب و کار در شرایط ناپایدار، 1-13.
5. مرادپور، یعقوب، صالحی، محسن، قدیری نژاد، سید جعفر(1403).بررسی تاثیر خودکارآمدی کارکنان بر رفتارشهروندی سازمانی با نقش میانجی تعهد سازمانی و رضایت شغلی در شرکت شهر فرودگاهی امام خمینی(ره)، 1-16.
6. منصوری، سید محمود(1403).بررسی تاثیر جامعه پذیری سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی با توجه به نقش واسطه ای تسهیم دانش و شفافیت نقش (مطالعه موردی: اداره کل آموزش و پرورش استان گیلان).اولین کنفرانس بین المللی فناوری اطلاعات، مدیریت و کامپیوتر، 1-11.
7. ملایری، فرید، صادقی،نجمه(1401).تاثیر آموزش رفتارشناسی بر اساس مدل DISC بر رفتار شهروندی سازمانی و کار تیمی کارکنان. چهارمین کنفرانس بین المللی علوم انسانی، حقوق، مطالعات اجتماعی و روانشناسی، 1-9.
8. زارعان دولت آبادی، محمد، جعفری هرندی، رضا (1400). ارائه مدل رفتار شهروندی سازمانی معلمان مدارس
9. میرعرب، رضا، دیبایی، محسن (1398)، پیش بینی رفتار شهروندی سازمانی معلمان بر اساس هوش فرهنگی و مدیریت تعارض، مدیریت فرهنگ سازمانی، 16(2)، 484-461
10. کفاش پور آذر، شجاعیان امیر، علاقه بند حسینی طوسی محسن. بررسی تاثیر حمایت سازمانی ادراک شده بر رفتارهای شهروندی سازمانی با تاکید بر نقش میانجی رضایت شغلی. نشریه پژوهش پرستاری ایران ۱۳۹۶; ۱۲ (۱) :۴۸-۴۲.

Non-Persian References

1. Ji, H., Xia, K., Wang, Y. (2025). Relationship teachers’ perception of organizational justice, job burnout and organizational citizenship behavior. BMC Psychol 13, 160 https://doi.org/10.1186/s40359-025-02422-8
2. Kwon, H.R., Seol, J.H., Kang, Y.J. (2024). Ambivalent effects of leader’s organizational political behavior on subordinate’s organizational citizenship behavior: a dyadic study. Curr Psychol 43, 35914–35928 . https://doi.org/10.1007/s12144-024-07074-2
3. Sheikh, A.M. (2022). Impact of perceived organizational support on organizational commitment of banking employees: role of work-life balance. Journal of Asia Business Studies, Vol. ahead-of-print No. ahead-of-print. https://doi.org/10.1108/JABS-02-2021-0071.
4. Michie, S., Richardson, M., Johnston, M., Abraham, C., Francis, J., Hardeman, W., Eccles, M. P., Cane, J., & Wood, C. E. (2021). The behavior change technique taxonomy (v1) of 93 hierarchically clustered techniques: Building an international consensus for the reporting of behavior change interventions. Annals of Behavioral Medicine, 46(1), 81–95.
5. Yang D, He Q, Cui Q, Hsu SC. (2020). Non-economic motivations for organizational citizenship behavior in construction megaprojects. International Journal of Project Management, 38(1): 64-74.